Tartışmalı konuların tartışılabildiği, önem verilen meselelerin ön plana çıkarıldığı Düşünce Sohbetleri, 24 Mart 2018 tarihinde KOCAV Erol Güngör Kültür Merkezi Ömer Lütfi Mete Salonu’nda gerçekleştirildi. Düşünce Dergisinin “Dil” sayısındaki “Nutuk ve Vaaz: Belagat ve Fesahat Döngüsü” yazısının yazarı Namık Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Âdem Bölükbaşı, onuncusu düzenlenen Düşünce Sohbetleri’nde vaaz ve nutuk kavramlarının konuşma türleri içerisindeki yerlerinden ve ne şekilde kullanıldıklarından söz etti.

“Konuşma yetisine sahip olan insan sürekli bir adlandırma peşindedir, söylem kurma ihtiyacındadır. Konuşmak bir haberi iletici niteliktedir ve konuşurken kendimizi inşa ederiz; kim olduğumuzu, niyetimizin ne olduğunu karşımızdaki insanlara aktarmış oluruz. Zira hitap cümlelerinde nasıl bir kitle tasavvur edilmek isteniyorsa ona uygun bir kelime kullanılır. Söylemler, sloganlar bir düşünceyi, akımı inşa etmek için yapılır, konuşmanın arkasında bir düşünme eylemi vardır. Ancak nutuk ve vaaz gibi konuşma şekilleri retorik işlemlere uğradığından düşünce ile konuşma arasındaki bağlantı kesiliyor. Kitleler farklı görünümlü, aynı söylemlere o kadar çok maruz kalıyorlar ki farkında olmadan, düşünmeden konuşacak duruma geliyorlar. Günümüzde dijital kültürün yaygın olması bu olumsuz tabloyu pekiştiriyor.” İnsanın düşünerek konuşması gerektiğini söyleyen Bölükbaşı düşünce ile dil arasındaki bağlantının önemini vurguladı.

Mevzu bulmanın karşılığı günümüzde gündem oluşturmaktır. Nutuk atanlarla vaaz verenlerin belli bir gündem dâhilinde ilerlediğinden söz edebiliriz.” Konuşmanın türünü, konuşmanın amacının ve içeriğinin belirlediğini ifade ederken, konuşmacının kullandığı kelimelerin konuşmanın doğasını yansıttığını söyledi.

Liberal batı medeniyeti anlayışına göre en önemli özgürlüklerden birinin konuşma özgürlüğü olduğu fikrine ithafen, konuşmanın sadece bir özgürlük değil aynı zamanda bir sorumluluk olduğunu söyleyen
Hocamız konuşmanın hakikati ifade etmesi gerektiğinin altını çizdi. Gerektiği yerde gerektiği gibi konuşmanın mühim olduğunu söyledi. Günümüzde hakikati ifade etmenin kolay olmadığını, hakikatin
kişilere göre farklılık gösterdiğini ve hangi hakikatten bahsettiğimizin önemli olduğunu belirtti. Kavramların karşılıklı tartışma yöntemiyle ortaya konabileceğini söyleyen Bölükbaşı, nutuk ve vaaz ın bu duruma hizmet etmediğini vurguladı. Nutuk ve vaaz ile inşa edilen söylemin düşünülmeden kabul edildiğini söyleyebiliriz.

Dinleyicilerin soruları ve katkılarının ardından sohbet nihayete erdi.