06 Mayıs 2021

  • Paylaş
belgesel film üzerine başucu notları “gerçekliğin kaydı” sinema dili ve estetiği harmanlanınca

Sinema belge film ile başlamış, belge filmler kurgu sayesinde sinema dili ve estetik ile harmanlanarak belgesel filmi oluşturmuştur. Belgesel film gerçeği sanatın estetiği ile anlatarak birçok açıdan gerçeğin etkisini de arttırmaktadır. İzleyici belgesel sinemacının anlattığı gerçeği etkilenerek izlemektedir.

Belgesel filmin temeli belgeye dayanır. Belgesel film, var olan olguyu kayıt altına alır. Ancak gerçeğin kamera ile kaydedilmesi elbette ki o kaydın belgesel film olmasını gerektirmez. Bir filmin belgesel film olabilmesi için sinema dili ve estetiği ile harmanlanması ve biçimlenmesi gerekir. Aksi halde kayıt sadece “belge film” olur. Belgesel filmin konusu gerçektir ve malzemesi de gerçek malzemeden oluşur. Belgesel film, olayları oyuncularla canlandırma, animasyon, animatik veya çizim kullanarak anlatarak görsel kayıt altına alınmamış gerçeği, elde olan bilgiler dâhilinde temsil yoluyla görüntüye de dönüştürebilir. Bu da seyircinin gerçeği tasavvur etmesine yardımcı olur. Seyirci bunun gerçeği destekleyici, geçmiş bir olayı temsilen bir anlatım olduğunun farkındadır. Kurmaca-belgesel türü (doküdrama) ise belgesel anlatısının içine kurmaca öğeler yerleştirerek temsil yoluyla gerçeği anlatmaya çalışır. Kurmacanın akıcılığından belgesel lehine yararlanmayı gözetir. Ancak burada ince bir çizgi söz konusudur. Belgesel film, kurmaca filmin anlatı çizgisine tamamen kaymamalıdır. Mevcut film tamamıyla kurmaca bir yapı ve mimetik anlatım kullanıyorsa, dramatik anlatı ana iskeleti oluşturuyorsa, belgesel çizgisinden kayarak kurmaca haline gelebilir. Öte yandan sinema tarihinde öyle kurmaca filmler vardır ki, bazı özelliklerinden dolayı aynı zamanda belgesel film olarak kabul edilirler.

Sinema tarihinin ilk filmleri belge filmlerdir. Sinemanın büyülü gücünü ve imkânlarını önceden keşfetmiş olan George Méliès ile kurmaca film öne çıksa da, belgesel film kendi yolunu belirleyerek ilerlemiştir. Sinema ilk yıllarında bir panayır, bir seyirlik eğlencesi statüsündeydi. Haber filmleri ise gösterimler öncesi insanların haber ihtiyacını karşılayan görüntüler silsilesiydi.

Bu çalışma belgesel filmin ne olduğu, nasıl olduğu yanında, tarihsel gelişimi ve spesifik kullanım alanları ile ilgili genel bir bilgi vermek amacıyla tasarlanmıştır. Aynı zamanda belgesel filme dair her zaman kullanılabilecek başucu notları olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

 

Yazının devamı Düşünce Dergisi'nin Sinema sayısında...


Yasal Uyarı: Yayınlanan yazı ve haberin tüm hakları Düşünce Dergisi'ne aittir. Özel izin alınmadan yazı ve haber hiçbir şekilde kullanılamaz. Ancak yazı ve haberin bir kısmı aktif link verilerek alıntılanabilir.

  • Paylaş

Sinema, ister sanat olsun ister mekanik bir üretim; reklamlardan seyircilere, toplumdan bireye, teknolojiden sanata, gündelik hayatın hemen her alanını kapsayan kültür endüstrisinin önemli bir aracıdır.

Sesin eklenmesi sessizliğin de kendi başına dramatik bir öge olarak ele alınabilmesini sağlamıştır… Konuşmaların ve doğal seslerin kullanımı sayesinde, sinema gerçeğe daha çok yaklaşmıştır. Çünkü bu ögeler günlük yaşayışımızın ayrılmaz birer parçasıdır.

Cinsiyet kimliklerinin, bireysel beden türlerinin fiziki gerçeklik düzeyinde eşitlenmesi, insanlık tarihinin gelişimine başlangıcından itibaren temel teşkil eden heteroseksüelliğin ve ailenin belirleyicilik rolünün göreceleşmesine ve giderek anlamını yitirmesine yol açmıştır.

Sinema belge film ile başlamış, belge filmler kurgu sayesinde sinema dili ve estetik ile harmanlanarak belgesel filmi oluşturmuştur. Belgesel film gerçeği sanatın estetiği ile anlatarak birçok açıdan gerçeğin etkisini de arttırmaktadır. İzleyici belgesel sinemacının anlattığı gerçeği etkilenerek izlemektedir.

nazif tunç ile röportaj

“anadolu’nun ıssızlaşan, bozkıra dönen güzel medeniyetini, kültürünü, sinemayla yeşertecek insanlara ihtiyacımız var”

İnsanlık sinemayı keşfettikten ve sinemayı geliştirerek tüm insanların ulaşabileceği bir konuma getirdikten sonra felsefe de sinemanın sunduğu yenilikleri fark ederek sinemayı kendisine çalışma alanı olarak belirlemiştir. Modern sinema, felsefi yönden birçok düşünür tarafından farklı biçimlerde yorumlanmıştır.


En Çok Okunanlar