Aile ve ailenin dönüşümü üzerine düşünürken aileyi bir arada tutan ya da ayıran şeyleri de ihmal etmemek gerekiyor. Biz de bu sebeple Prof. Dr. Kemal Sayar ile evi, aileyi, aileyi oluşturan bireyleri, ailenin dönüşümünü, aileyi bir arada tutan ve ayıran şeyleri, mesuliyetleri, ailenin geleceğini ve her geçen gün kırılganlaşan ailenin bir arada kalmasını sağlayacak çözüm önerilerini konuştuk.

Hatıraların Evi: Günümüzde Aile kitabınızda evi, dünyaya kök saldığımız, kendimiz olarak var olabildiğimiz ve kendimiz olmaktan dolayı sorgu sual edilmediğimiz bir yer, son bir sığınak ve hatıraların mekânı olarak nitelendiriyorsunuz. Bu aslında evi dört duvarı, bir çatısı olan barınak niteliğinden çıkarıp bir duygu haline getiriyor. Bugün ebeveynlerin geç saatlere kadar çalışıp eve yorgun argın geldiği, televizyon ve sosyal medya ile hemhâl olduğu, çocukların sınav vs. kaygısından arta kalan vakitlerini ekran karşısında tükettiği, hasılı aile bireylerinin aynı mekânı paylaştıkları ve fakat farklı zamanları idrak ettikleri bir yer olan ev, bahsettiğiniz o “son sığınak” işlevini sürdürüyor mu hala?

Ev, her şeyden evvel bir güven duygusu ve bir öğüttür. Bachelard’ın dediği gibi ev, insanın düşünceleri, anıları ve düşlerini yani zamanın zihin fazlarını gözeneklerinde saklayan bir petektir; kişiliğimizin balmumunu biriktirir ve bizi bir kişi olarak bütünleştirir. Evin öğüdü, yaşamlarımızda sürekli bir yankı olup rüyalarımıza, seçimlerimize ve eylemlerimize sızar. Ev, bunu iki şekilde yapar: ilkin mahremiyet ve güven hissinin asudeliğinde muhayyilenin yükseği ve uzağı gören bakışını içimize eker ve bunun yanı sıra sevgi, ilgi, şefkat ve yakınlığın sıcaklığında kalplerimizin balmumunu ısıtır. Evin bu kurucu niteliğinin, zamanın ve yaşamların tüm değişimine rağmen kendini muhafaza edebildiğini düşünüyorum. Anne- babalar ne kadar işten yorgun argın gelseler de insan yüzleri ekran yüzlerine ne kadar karışsa da bir çocuk o güven yurdu hissini, sevgiyi, ilgi ve şefkati hissettiği müddetçe ev vazifesini icra ediyor demektir. Çocukların belini büken, ödevlerin veya sınavların ağırlığı değil, sevildiğini hissedememek yahut koşullu sevildiğini sezmek. Şair Robert Frost, “Ev, oraya gitmeniz gerektiğinde  sizi  içeri almaları gereken yerdir.” diyordu. Ev; yağmurda, fırtınada, soğukta sizi saçak altına sığınmak zorunda bırakmayan, kapısını her çaldığınızda davetkar ve sıcak odalarının size açılacağını bildiğiniz yerdir. Bu yüzden de çocukluğun sürgit kağşadığı daimî bir sığınak değil, yorgun ve örselenmiş bir yetişkinin dönüp geldiği bir sığınaktır zaten. Modern hayatın çetin şartları bizleri ne kadar aşarsa aşsın, hatıralarımızdaki evin dinginliğine iltica edebildiğimiz sürece ev elimizi bırakmayacaktır. 

Aileyi bir arada tutan şey yakınlıktır. Menfaatsiz, teklifsiz, hesapsız, maskesiz, sadece kendi olmanın tatlı huzuru. Ev yuva olmaktan çıkarılıp bir eğlence merkezine veya bir pansiyona dönüştüğünde herkesin başının çaresine bakması gerekecektir. Soğuyan insan ilişkileri aileyi de muhasara altına almış bulunuyor ama yapmamız gereken, geçmişin yasını tutmak yerine insan olmanın özüne sadık kalmak. Bu da evi yeniden sıcak bir yuva olarak tesis edebilmekle olur. 

Röportajın devamı Düşünce Dergisi'nin "Aile" sayısında...